“Aquí onde estou”, escribían nas súas cartas os soldados da guerra civil española que estaban na fronte para ocultar a súa posición. Gabriel León Honrubia (1920-2021) loitou con tan só 18 anos na batalla do Ebro como parte da chamada “quinta do biberón” do exército republicano.

O cómic baséase en dúas fontes dun valor incalculable: por unha banda, a correspondencia que Gabriel León mantivo coa súa familia desde a fronte durante os 115 días da batalla máis cruenta da guerra civil. A súa familia conservou e atesourou 54 cartas que permiten entender como percibiu un mozo tan novo o inferno ao que fora arrastrado, a súa capacidade de resistencia ante a adversidade e as súas estratexias para manter á boia a súa saúde mental e a da súa familia.

Por outra banda, a guionista, María Castro Hernández, puido coñecer a Gabriel León cando este estaba a piques de cumprir 100 anos e gravou longas conversacións con el, que darán lugar a un documental que se estreará en Filmin a finais de ano.

A piques de cumprirse 90 anos desde o inicio da guerra civil, o historiador Roc Salvadó Poy subliña no epílogo do cómic que “vivir unha guerra de adolescente, cando se inicia a conciencia da vida, é unha gran incongruencia. Gabriel, o noso protagonista, sobreviviu a esa incongruencia e, como tantos mozos da súa xeración, gardou os recordos do desastre e o dos compañeiros sacrificados no campo de batalla. Medo, dor e desconcerto foron o seu día a día. A el e a todos os que nela loitaron marcoulles para sempre”.

Na cub.: Un joven en la batalla del Ebro