O pequeno José Gabriel non comprende como os adultos poden vivir e estar seguros de quen son mentres esquecen, día tras día, aspectos importantes da súa propia existencia. Os seus tíos, con quen convive tras a desaparición dos seus pais, asómbranse #ante a enorme memoria do seu sobriño, de apenas dez anos, que é capaz de lembrar ata o máis mínimo dato. Esta hipertimesia, esta gravación a lume na súa memoria do máis nimio dos detalles, convertérono no mellor transmisor de mensaxes para o seu tío Carlos, preso político encarcerado nun país que podería ser Uruguai. Pero José Gabriel non deixa de ser un neno e, a pesar da súa memoria colosal, non alcanza a comprender unha realidade inestable, infestada de conspiracións, segredos familiares, e a cada momento máis violenta.
O mesmo lume é unha cegadora novela de formación enmarcada na Latinoamérica dos anos setenta, un país que sufriu tensións políticas e sociais que desembocaron en doce anos de ditadura. É tamén un punzante retrato dos movementos político-militares reaccionarios promovidos e dirixidos desde os Estados Unidos que arrasaron naqueles anos ao sur do continente americano. Unha historia que podería ser unha autobiografía psicoloxía e social do autor; unha lúcida pescuda de Jorge Majfud que Eduardo Galeano sintetizou así: «Os anos van pasando, como pasan as árbores ante a xanela do tren; e Jorge segue buscando a resposta».