Nota bibliográfica : p. 282-283

Ed. : "Tendemos a pensar, segundo o consolidado principio de causalidade, que os feitos do pasado inflúen sobre o presente, o cal, aplicado á Historia da arte, non faría senón poñer de relevo a influencia que os mestres pretéritos exercen sobre os artistas posteriores. Con todo, Juan José Lahuerta sostén que, ao contrario, é o presente o que inflúe sobre o pasado actuando retroactivamente sobre el. Así, esta colección de textos, escritos coa tensión dunha novela negra recolle, en orde cronolóxica, diferentes casos co obxectivo de denunciar esta interesada retroactividade no campo da arte, destacando de maneira especial a que practicaron as vangardas, as cales, para afirmar a súa modernidade, invocaron toda clase de precedentes memorables dos que fixeron unha interpretación espuria co fin aproveitar o prestixio dunhas incertas orixes ... A modernidade é a época do inferno. As penas do inferno son o novísimo que en cada momento hai..."