Por que o papa Pío XI tardou 58 días en pronunciarse con respecto á Guerra Civil española? Por que a Santa Sé non se implicou nas iniciativas de mediación para lograr a paz? Que papel xogaron a violencia contra o clero e a posición do Goberno republicano na actitude do Vaticano? Houbo falcóns e pombas entre os católicos españois durante a Guerra Civil? Puideron os católicos evitar aquela guerra? Ao longo da Guerra Civil unha minoría de españois adoptou unha actitude crítica cos dous bandos. A esta Terceira España pertenceron algúns católicos que non compartían o catolicismo de cruzada da inmensa maioría dos bispos españois. Círculos autorizados do catolicismo mundial apoiaron a esa Terceira España e comprometéronse para lograr unha solución negociada do conflito. As súas iniciativas obsesionaron a Franco e ao cardeal Gomá xa que, aínda que tamén denunciaron a persecución relixiosa no bando republicano, mostraban á opinión pública mundial que a interpretación do conflito español como " Cruzada " era falsa.Desde Londres, un dos principais protagonistas destas campañas foi o sacerdote antifascista Luigi Sturzo, fundador do demócrata cristián Partido Popular Italiano, a quen Mussolini, de acordo co Vaticano, obrigoulle a partir ao exilio.

Tradución de: Luigi Sturzo, la Chiesa e la guerra civile spagnola.